alimentatie

alimentatie: 10 praktische tips & nuttige informatie

Partneralimentatie

Wanneer je tijdens het huwelijk er samen voor kiest dat de ene ouder thuisblijft om de kinderen te verzorgen en de ander gaat werken, dan is de niet-werkende ouder financieel afhankelijk van de werkende. Als je gaat scheiden, kan de financieel afhankelijke ouder aan de ex-partner om partneralimentatie vragen. In eerste instantie wordt de eventuele kinderalimentatie vastgesteld. Als er dan nog draagkracht overblijft om partneralimentatie te betalen, kan deze eveneens worden vastgesteld.

Wanneer de relatie wordt beëindigd, kunnen de ex-partners samen de hoogte voor een eventuele partneralimentatie overeenkomen. Lukt dit niet, dan kan de rechter ingeschakeld worden. De rechter zal dan in eerste instantie de behoefte van de financieel afhankelijke partner onderzoeken. De behoefte staat gelijk aan het bedrag dat de partner nodig heeft om de levensstandaard in stand te houden die deze had tijdens het huwelijk.

De duur van het betalen van partneralimentatie is wettelijk geregeld. Wanneer het huwelijk niet langer dan vijf jaar heeft geduurd, en er zijn geen kinderen, dan is de duur van de alimentatieplicht gelijk aan het aantal huwelijksjaren. In andere gevallen duurt de alimentatieplicht maximaal 12 jaar of tot het moment dat de alimentatie gerechtigde partner duurzaam gaat samenwonen of trouwen.

Heeft de betalende ex-partner reden om aan te nemen dat de ex-partner in het eigen onderhoud kan voorzien, dan kan hij het Gerechtshof verzoeken om opschorting van de alimentatieplicht. Dat kan als de ex-partner gaat werken, samenwonen of trouwen. Wanneer de alimentatie betalende ex-partner werkloos raakt of op andere wijze in het inkomen achteruit gaat, kan deze een verzoek bij de rechter indienen om de hoogte van het alimentatiebedrag aan te passen.

Alimentatie verzekerd

Wanneer de ex-partner via de rechter de verplichting tot het betalen van alimentatie wordt opgelegd, weet je niet zeker of deze wel zal gaan betalen. Daar komt bij dat de ex-partner werkloos kan raken, of arbeidsongeschikt. Wanneer hij of zij overlijdt, houdt de betaling eveneens op. Je loopt minder risico als je de alimentatie afkoopt.

Alimentatie afkopen

Je kunt je ex-partner de partneralimentatie laten afkopen. Je ex-partner betaalt dan één bedrag ineens en is dan verlost van zijn betalingsverplichting. Je kunt het bedrag in een koopsom storten bij een verzekeraar voor de aankoop van een lijfrente. Op deze manier ben je verzekerd van een periodieke uitbetaling.

Overlijdensrisicoverzekering

De uitbetaling van de alimentatie houdt op als de betalende ex-partner overlijdt. Het risico dat je ex-partner voor het einde van de duur van de alimentatieplicht overlijdt, kun je indekken door het afsluiten van een overlijdensrisicoverzekering.

Arbeidsgeschiktheidverzekering

Naast het afsluiten van een overlijdensverzekering, kun je tevens een arbeidsgeschiktheidverzekering afsluiten. Dan ben je zowel ingedekt tegen het risico van overlijden als tegen het risico van arbeidsongeschiktheid van de ex-partner.

Als de partner weigert

Het is gebleken dat ongeveer 75% van alle personen die verplicht zijn gesteld tot het betalen van alimentatie op een bepaald moment deze verplichting niet meer nakomen. Voor de alimentatiegerechtigde kunnen hierdoor ernstige financiële problemen ontstaan. Daarnaast brengt een dergelijke situatie de nodige spanningen met zich mee. Hoe en of je daar wat aan kunt doen, hangt af van de manier waarop je de alimentatie hebt geregeld. Daarbij is er verschil van aanpak wanneer het partneralimentatie betreft of kinderalimentatie.

Wanneer de afspraken voor de alimentatie in een beschikking (uitspraak) van de rechter zijn vastgelegd, kun je hiermee naar een deurwaarder gaan. Deze kan een incasso op gang zetten. Zijn de afspraken over het betalen van alimentatie echter nergens vastgelegd of opgenomen, dan wordt het lastiger. In dat geval zal er een rechter aan te pas moeten komen. De uitspraak van de rechter is dan bindend. Om een procedure bij de rechtbank te starten, is de hulp van een advocaat nodig.

Wacht niet te lang met het ondernemen van actie als de alimentatiebetalingen niet meer worden gedaan. De kans is klein dat de betalingen op een later tijdstip uit eigen beweging weer worden gedaan. Ga voor hulp en advies naar een rechtsbijstandverlener, zoals een advocaat. Wanneer de ex-partner spontaan uit zichzelf is gestopt met het betalen van kinderalimentatie, kun je ook voor hulp terecht bij het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO).  Het LBIO int de alimentatie bij de betalende ouder en keert de alimentatie uit aan de verzorgende ouder of rechtstreeks aan het kind als deze ouder is dan 18 jaar.

Wanneer de ex-partner de partneralimentatie niet meer betaalt, kun je terecht bij advocaten die gespecialiseerd zijn in scheidingzaken en alimentatiezaken. Bij de Vereniging van Familierecht Advocaten en Scheidingsbemiddelaars (VFAS) kun je een lijst van die gespecialiseerde advocaten opvragen. Je kunt eventueel ook advies inwinnen bij het Juridisch Loket.

Hulp bij het LBIO

Het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) is een bureau waar je terecht kunt als je ex-partner weigert kinderalimentatie te betalen. Het LBIO int de alimentatie bij de tot alimentatie verplichte ex-partner en keert de alimentatie uit aan de verzorgende ouder. Wanneer het kind 18 jaar of ouder is, keert het LBIO de alimentatie rechtstreeks aan het kind uit.
Voor de hulp van het LBIO dien je te voldoen aan een aantal voorwaarden:
  • De hoogte van het bedrag moet door een rechter zijn vastgesteld
  • Er is sprake van minimaal één maand en maximaal zes maanden achterstand
  • Het bedrag van de achterstand is minimaal tien euro
  • De uitbetalinggegevens (bankrekeningnummer) moeten de betalingsplichtige bekend zijn
Het LBIO heeft net als een deurwaarder bepaalde bevoegdheden om maatregelen te nemen als de betalingsplichtige niet op tijd betaalt. Zo kan het bureau beslag leggen op het salaris of uitkering en de (on)roerende goederen. De kosten die het bureau daarvoor moet maken, worden eveneens verhaald op de betalingsplichtige ouder.

Op dit moment worden plannen gemaakt om dezelfde hulp te bieden bij de partneralimentatie. Hiervoor is eerst een wetswijziging nodig. Binnenkort gaat het wetsvoorstel voor behandeling en goedkeuring naar de Eerste Kamer.

Kinderalimentatie

Ouders zijn verplicht de kosten voor hun kinderen te betalen. Het betreft de onderhoudsplicht. Denk hierbij aan kosten voor de opvoeding, verzorging en studie. Met ouders worden bedoeld, de moeder, de biologische vader, de stiefouder en de ouder die het ouderlijk gezag over het kind heeft. Ouders moeten hun kinderen financieel ondersteunen tot ze 21 jaar oud zijn. De kinderalimentatie wordt tot het kind 18 jaar oud is aan de verzorgende ouder betaald. In de periode tussen 18- en 21-jarige leeftijd worden de afspraken rechtstreeks met het kind nagekomen. De wettelijke regels staan in artikel 395a van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek.

Ouders kunnen zelf bij de scheiding afspraken maken over de hoogte van de alimentatie. In de praktijk blijkt dat er vaak een rechter over moet beslissen, omdat de ouders het niet lukt tot overeenstemming te komen. De rechter stelt dan een alimentatieregeling vast. De alimentatie moet worden betaald door de ouder die niet meer bij de kinderen woont. Wanneer het kind bij de scheiding 18 jaar of ouder is, kan er direct met het kind een afspraak voor de betaling van de alimentatie worden gemaakt, buiten de verzorgende ouder om.

Bij co-ouderschap gaat men er van uit dat beide ouders de helft van de kosten betalen. Anders betaalt de verzorgende ouder voor het verblijf en de woning en worden de overige kosten voor de verzorging verdeeld over beide ouders. Er wordt daarbij gekeken naar de persoonlijke draagkracht van de ouders.

Nieuwe relatie van de ex

Wanneer de partner die alimentatie ontvangt een nieuwe partnerschap aangaat, heeft dit gevolgen voor de alimentatie, zeker wanneer zij gaan samenwonen, trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan. Daarmee heeft deze partner namelijk geen recht meer op partneralimentatie. De plicht tot het betalen van de kinderalimentatie blijft echter wel gewoon in stand. Het kan echter gebeuren dat de tot alimentatieverplichte partner door werkloosheid of een ongeval in inkomsten achteruit gaat. Deze partner kan dan om herziening van het bedrag aan de rechter vragen. Het hoeft niet via de rechter te gaan, als de beide ex-partners daar zelf een nieuwe regeling voor kunnen treffen.

Het is belangrijk om de betalende partner van het samenwonen of trouwplannen op de hoogte te stellen. Wanneer deze partner dat verzuimt, kan de betalende partner de rechter verzoeken de alimentatie te herzien. Als blijkt dat de alimentatie ontvangende partner langere tijd heeft samengewoond met de nieuwe partner, kan het terug te vorderen bedrag aanzienlijk oplopen. Ook zal de rechter de verplichting tot partneralimentatie opheffen.

De partner die de alimentatie ontvangt, hoeft niet bij iedere nieuwe kennismaking de ex-partner hiervan op de hoogte te stellen. Zolang er geen sprake is van samenwoning blijft het recht op alimentatie bestaan.

Wanneer de alimentatie betalende ex-partner een nieuwe partner ontmoet, kan dat gevolgen hebben voor diens draagkracht. Het kan een reden zijn om de alimentatieverplichting te herzien. De nieuwe partner kan bijvoorbeeld geen inkomen hebben, waardoor de financiële draagkracht verandert. Een eventuele bijstanduitkering van die persoon vervalt immers wanneer er getrouwd wordt. Als er kinderen worden geboren in deze nieuwe relatie, verandert de financiële draagkracht eveneens.

Een andere mogelijkheid is dat de nieuwe partner van de alimentatie betalende partner een hoger netto inkomen heeft. Dit salaris wordt niet meegeteld bij het inkomen van die partner. Omdat deze nieuwe partner wordt geacht voor de helft bij te dragen aan de kosten van de woning en andere gezamenlijke kosten, verandert echter wel de draagkracht van de betalende partner. Dit kan een reden zijn om de rechter te vragen de alimentatieplicht te herzien.

Een herziening van de alimentatie kan onderling worden geregeld. Een nieuwe alimentatieregeling laat je bij voorkeur vastleggen bij de notaris, of via een mediator. Lukt het echter niet om er samen uit te komen, dan moet daartoe een procedure aanhangig worden gemaakt bij de rechtbank. Hiervoor moet een advocaat ingeschakeld worden.

Onderhoudsplicht vader

De wettelijke vader heeft kinderalimentatie plicht. Hij is wettelijk verplicht de kosten voor verzorging, opvoeding en studie van de kinderen te betalen. Wanneer de biologische vader daar niets voor voelt, kan de moeder de rechter verzoeken een onderhoudsplicht ten opzichte van zijn kind(eren) vast te stellen.

Als de biologische vader het kind niet heeft erkend, hoeft hij in beginsel geen onderhoudsplicht te betalen. Hij is ook niet verplicht het kind te erkennen. Wanneer hij het kind heeft erkend, is hij de wettelijke vader. Hij heeft dan automatisch kinderalimentatieplicht.

Je kunt op twee manieren naar de rechter stappen om de biologische vader te dwingen tot een bijdrage voor de verzorging van het kind. Je kunt het vaderschap door de rechter laten vaststellen. De biologische vader wordt daarmee de wettelijke vader en onderhoudsplichtig. De rechter kan in dat geval meteen ook de hoogte van de bijdrage vaststellen.

Wil je niet dat de biologische vader de wettelijke vader wordt, dan kun je de rechter vragen om vaststelling van een alimentatiebedrag, zonder dat de man de wettelijke vader wordt. Dit heet een vaderschapsactie. Er wordt dan alleen de onderhoudsplicht vastgesteld.  Voor beide procedures kun je terecht bij de rechtbank. Dit kan alleen met de hulp van een advocaat.

Wat is alimentatie

Alimentatie is een bijdrage voor levensonderhoud voor de ex-partner en/of de kinderen. Het is een onderhoudsplicht. Deze verplichting is ontstaan bij het huwelijk en toen de kinderen tijdens het huwelijk werden geboren of erkend werden. De alimentatie bestaat meestal uit een geldbedrag, maar kan ook in natura worden geregeld. Dan betaalt degene die alimentatie moet betalen bijvoorbeeld de huur van de ex-partner.

Onderhoudsplicht geldt voor getrouwde en geregistreerde partners, ex-partners, ouders en kinderen.
Je kunt te maken krijgen met twee vormen alimentatie: kinderalimentatie en partneralimentatie. In tip 2 en 3 vind je gedetailleerde informatie over deze verschillende vormen.

De alimentatie of onderhoudsbijdrage is een plicht. Het is wettelijk geregeld in het Burgerlijk Wetboek. Het moet op regelmatige tijdstippen betaald worden. Het niet betalen van de overeengekomen bedragen is strafbaar. Degene met het hoogste inkomen moet betalen aan de ex-partner met het laagste inkomen. Bij het vaststellen van de hoogte van de alimentatie wordt gekeken naar de draagkracht van degene die moet betalen. Lees hier meer over in tip 4. Voor kinderen betaal je alimentatie tot ze 21 jaar oud zijn.

Alimentatie kun je in onderling overleg regelen bij de beëindiging van de relatie. Een dergelijke afspraak kan bij voorkeur schriftelijk worden vastgelegd. Bij echtscheiding kunnen de afspraken worden vastgelegd in het scheidingsconvenant. Je kunt ook op een later tijdstip alimentatie aan je ex-partner vragen, als je op een bepaald moment bijvoorbeeld niet meer in je levensonderhoud kunt voorzien. Je kunt daarbij een aanvullende bijstandsuitkering aanvragen.

De Sociale Dienst zal altijd een onderzoek instellen in hoeverre de ex-partner onderhoudsplichtig is. Als blijkt dat de ex-partner een bijdrage had moeten betalen, kan de bijstand alsnog op die ex-partner worden verhaald. Ook kun je op een later tijdstip de alimentatieregeling wijzigen. De rechter kan ingeschakeld worden als er opnieuw afspraken gemaakt moeten worden, waarbij de regeling moet worden gewijzigd.

Alimentatie en belasting

Partneralimentatie is aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. Wanneer je de alimentatie ineens hebt betaald met een afkoopsom, is het eveneens aftrekbaar, mits de afkoopsom betaald wordt na de officiële scheiding. Het kan dus alleen worden afgetrokken nadat de scheiding officieel is, en niet bij een scheiding van tafel en bed.

Kinderalimentatie is niet aftrekbaar. Alleen als er sprake is van een buitengewone lastenaftrek en er voldaan wordt aan bepaalde voorwaarden, kan men eventueel in aanmerking komen voor aftrek van uitgaven voor levensonderhoud.

Een echtscheiding kost geld. Sommige kosten daarvan, zoals advocaatkosten en griffierechten zijn voor een gedeelte aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. Ook kosten die gemaakt zijn om de alimentatie vast te stellen, zijn fiscaal aftrekbaar. Het betreft bijvoorbeeld kosten om te reizen, proceskosten, incassokosten en dergelijke.

Wanneer je alimentatie ontvangt, ziet de belasting dit als inkomen. Het wordt daarom belast. Ontvang je de alimentatie in de vorm van een afkoopsom, dan wordt ook deze belast. Omdat een in één keer uitbetaalde afkoopsom voor beide partijen belastingtechnisch nadelig is, kan men overwegen deze in een koopsompolis te storten bij een verzekeraar. Kosten die gemaakt worden om alimentatie te ontvangen, zijn fiscaal niet aftrekbaar.

Leg de hoogte van de partneralimentatie bij voorkeur vast in een bruto bedrag. De partner die de alimentatie betaalt, kan het bedrag in mindering brengen op diens bruto inkomen. De partner die de alimentatie ontvangt, telt het bij het inkomen op en draagt op die manier belasting af.

Alimentatie en bijstand

Wanneer je na de echtscheiding niet kunt rondkomen met het bedrag uit de partneralimentatie, is het mogelijk het inkomen aan te vullen met een bijstanduitkering. De hoogte hiervan is afhankelijk van de situatie. Per situatie zijn normbedragen vastgesteld.

Er gelden voorwaarden om in aanmerking te komen voor een bijstanduitkering. Zo moet je regelmatig in Nederland verblijven. Je moet aantonen dat je niet zelfstandig in je levensonderhoud kunt voorzien en je moet ingeschreven staan bij het UWV als werkzoekende. Als je kleine kinderen hebt, kun je in bepaalde gevallen ontheffing (voor het daadwerkelijk zoeken naar werk) krijgen. Het UWV helpt bij het aanvragen van een bijstanduitkering.

De Sociale Dienst kijkt bij het vaststellen van de bijstanduitkering naar de hoogte van de alimentatie. Als deze te laag blijkt, zal de Sociale Dienst de alimentatie betalende partner voor het tekort hierop aanspreken. Wanneer de ex-partner geen alimentatie betaalt, zal de Sociale Dienst deze daar desondanks op aanspreken. Het heeft dus geen zin om een lagere alimentatie af te spreken om een hogere uitkering te verkrijgen.

Wanneer de alimentatieregeling in een beschikking van de rechter is vastgelegd, kan de Sociale Dienst daarmee eenvoudig de alimentatie verhalen bij de alimentatie verplichte partner. Wanneer er echter niets wettelijk is vastgesteld, moet de Sociale Dienst een procedure bij de rechtbank instellen. In dat geval kunnen er sancties op de uitkering volgen als de Sociale Dienst geen gerechtelijke procedure wil beginnen.

Tips & Reacties

Deel je eigen tip over alimentatie

En maak kans op een cadeaubon ter waarde van € 25!